Kornea, gözün dış yüzeyinde yer alan ve göz küresinin ön bölümünü kaplayan şeffaf ve yuvarlak bir yapıdır. Bu bölüm, ışık kaynaklarından gelen ışınların kırılmasına ve gözün arkasındaki retina üzerinde toplanmasına yardımcı olur. 

Kornea aynı zamanda gözü yabancı maddelerden, enfeksiyonlardan ve hasarlardan korumak için de önemli bir bariyer görevi de görür. Bu yapının sağlıklı işleyişi, net bir görüşe ve göz sağlığına sahip olabilmek adına önemlidir. Ancak enfeksiyonlar, yaralanmalar, göz kuruluğu ve diğer bazı hastalıklar, kornea hasarına veya bozukluğuna neden olabilir. 

Bu durumda, kornea nakli gibi tedaviler uygulanabilir. Bu sayede hasarlı veya hastalıklı kornea dokusunun, sağlıklı olanla değiştirilmesi sağlanır.

Kornea, beş katmandan oluşur. En dış katman epitelyum, gözü çevreleyen hava, su ve diğer maddelerden koruma sağlar. Bowman zarı, korneanın en kalın ve en güçlü ikinci katmanıdır ve şekil bozukluklarının önlenmesine yardımcı olur. 

Korneanın stroma adı verilen orta katmanı, kollajen fibrilleriyle doludur ve korneanın şeklini ve sağlamlığını korur. Descemet zarı, kalın bir sınır oluşturur ve son katman olan endotelium, nem dengesini korur ve dokuların oksijen alışverişini sağlar.

Kornea Nakli Nasıl Yapılır?

Kornea nakli, bir kişinin hasarlı veya hastalıklı korneasının alıcıdan alınan sağlıklı bir kornea ile değiştirildiği bir cerrahi prosedürdür. Bu nakil işlemi, uzman bir cerrah tarafından gerçekleştirilir ve çoğunlukla lokal anestezi altında yapılır. İşlem sırasında, hasarlı veya hastalıklı kornea, tamamen çıkarılır ve yerine sağlıklı olanı yerleştirilir. Tam kat kornea nakli, yalnızca kornea üst katmanının veya sadece alt katmanının transfer edilmesi seçeneklerinden biri vakaya ve hastaya göre tercih edilir.

Kornea nakli aşamaları, aşağıdaki adımlardan oluşur:

1. Alıcı ve Verici Uygunluğunun Değerlendirilmesi: Kornea nakli yapılacak kişinin genel sağlık durumu, göz sağlığı ve uygunluğu belirlenir. Aynı zamanda, her iki tarafın da uygunluğu eşleştirilir.

2. Donörün Hazırlanması: Yeni kornea, organ bağışı yapan bir kişiden temin edilir. Göz hastalıkları veya enfeksiyonları olan kornealar kullanılmaz.

3. Alıcı Hazırlığı: Kornea nakli, genellikle lokal anestezi altında yapılır. Alıcı gözün etrafı sterilize edilir ve göz kapağı açık tutulur.

4. Hasarlı Korneanın Çıkarılması: Korneanın çıkarılması için öncelikle bir merkez delik oluşturulur ve daha sonra bir kesici alet kullanılarak kornea halkası boyunca bir kesim yapılır. Kesim işlemi tamamlandıktan sonra, hasarlı kornea özenle çıkarılır ve yerine yeni bir kornea yerleştirilir.

5. Yeni Korneanın Yerleştirilmesi: Verici kornea, yerleştirilir ve dikişlerle sabitlenir. Dikişler genellikle kendiliğinden eriyebilen malzemeden yapılır.

6. İyileşme Süreci: Kornea nakli sonrası, alıcının gözü dikişlerle kapatılır ve hastane ya da klinikte birkaç saat gözetim altında tutulur. Sonrasında, alıcı düzenli kontrollerle takip edilir ve iyileşme süreci takip edilir.

Kornea nakli işlemi, genellikle başarılı bir şekilde tamamlanır ve birçok kişi için net görüş ve iyileşme sağlar. Ancak, bazı vakalarda nakil esnasında kişi yeni korneaya karşı bir tepki verebilir, yani doku reddi görülebilir. Bu nedenle, alıcı kişi düzenli olarak kontrole gitmeli ve doktorun önerdiği ilaçları kullanmalıdır. 

DALK ve DMEK Prosedürleri Nasıldır?

DALK yani kornea üst katmanı nakli, hasarlı korneanın belirli tabakalarının (epitel ve Bowman tabakası) korunarak, korneanın yüzeyine yakın bölümlerinin çıkarıldığı bir prosedürdür. DALK prosedürü, hasarlı bölümlerin sadece bir kısmının değiştirildiği için, tam kornea nakline göre daha az riskli bir seçenektir. Aynı zamanda korneanın sağlıklı bölümlerinin korunması nedeniyle daha az reddedilme olasılığına sahiptir.

DMEK ise kornea alt katmanı naklidir, yani sadece korneanın iç tabakalarının (Descemet membranı ve endotel hücreleri) değiştirildiği bir prosedürdür. Bu sayede korneanın daha ince bir tabakasının değiştirilmesi söz konusudur, daha az riskli bir seçenektir ve nakil sonrası daha hızlı bir iyileşme süreci sağlar.

Her iki prosedürde de nakledilecek kornea dokusu özel olarak hazırlanır ve hasarlı korneanın yerine yerleştirilir. DALK prosedürü, korneanın ön bölgesi ve merkezindeki hasarlar için kullanılırken, DMEK prosedürü, özellikle korneanın arka bölgesindeki hasarlar için uygulanır.

Kornea Naklinin Riskleri Nelerdir?

Kornea naklinin en önemli riski, nakledilen dokunun reddedilmesidir. Bu durumda, vücut bağışlanan kornea dokusunu yabancı bir madde olarak algılar ve reddetmeye başlar. Doku reddi, ciddi bir komplikasyon olarak kabul edilir ve ilaçlarla bu durum önlenmeye çalışılır.

Kornea naklinin diğer riskleri arasında enfeksiyon, göz içi basıncında artış, göz içi sıvısında sızıntı, gözde katarakt gelişimi, astigmatizma ve görme kaybı yer alır.

Ayrıca, kornea nakli için kullanılan ilaçlar da bazı yan etkilere sahip olabilir. Bunlar arasında gözde kızarıklık, kaşıntı, sulanma, ışığa hassasiyet, görme bulanıklığı ve gözde ağrı yer alır.

Kornea nakli işlemi, deneyimli bir oftalmolog tarafından gerçekleştirildiğinde başarılı sonuçlar verir ve komplikasyon riski düşüktür. Ancak, kornea nakli adayları, işlemin risklerini ve faydalarını dikkatlice değerlendirmeli ve işlem öncesinde olası riskler hakkında ayrıntılı bilgi almalıdır.